Od września segregacja śmieci jest obowiązkowa. Na tych, którzy tego nie robią we właściwy sposób, urząd miasta lub gminy może nałożyć karę.

Najbardziej skomplikowany system opłat za odbiór śmieci ma gmina Łęknica. Jej mieszkańcy płacą też najwięcej. Ci, których mieszkanie lub dom nie przekracza 200 mkw. powierzchni, płacą po 30 zł za osobę w rodzinie miesięcznie. Opłata w przypadku większych domów naliczana jest na podstawie zużycia wody i wynosi 10 zł za kubik, a kara za niesegregowanie – 20 zł za kubik.

– Wybór takiej metody wynikał z rozbieżności pomiędzy liczbą faktycznych mieszkańców w danym domu a liczbą podaną w deklaracjach śmieciowych. Łęknica to małe miasto, ludzie wiedzą, że często w takich dużych mieszkaniach przebywają obcokrajowcy, którzy w ogóle nie są zgłaszani do opłat śmieciowych, choć śmieci produkują. Z tego powodu, opłata za śmieci naliczana jest na podstawie ilości zużytej w mieszkaniu wody – tłumaczy Sylwia Małecka, specjalista ds. gospodarki odpadami Urzędu Miasta.

Zachęcić do segregowania

Gminy przy ustalaniu opłat za śmieci musiały określić też wysokość kary. Ustawa zakłada, że może to być najmniej dwukrotność, a najwięcej czterokrotność stawki. Zdecydowana większość gmin przyjęła najmniejszą możliwą karę, czyli dwukrotność opłaty. Wyjątkiem jest gmina Brody, gdzie opłata za wywóz śmieci wynosi 23 zł za osobę w rodzinie, a kara, gdy tego robić nie będziemy, wyniesie 69 zł za osobę.

– Jednak proces nałożenia kary wcale nie jest taki prosty – tłumaczy wójt Ryszard Kowalczuk. – Dopiero jak firma, która odbiera śmieci, udokumentuje zdjęciami to, że ktoś nie segreguje, przekazuje nam sprawę. My wszczynamy postępowanie administracyjne. Powiadamiamy o tym właściciela nieruchomości lub zarządcę. Właściciel ma prawo odnieść się do tej sytuacji, odwołać. Wszystkie pisma musimy wysyłać za potwierdzeniem odbioru, więc gdy sprawa z nałożeniem kary się przeciągnie, koszty poniesione przez gminę mogą być wyższe niż kara. W dodatku karę można nałożyć na miesiąc, więc jeżeli kolejny raz będzie udokumentowane, że ktoś nie segreguje, to procedurę trzeba będzie powtórzyć. Dlatego stawkę kary ustaliliśmy na 69 zł za osobę w rodzinie, żeby ludzi zachęcić do segregowania – dodaje wójt.

Po staremu

W odmiennej sytuacji jest gmina Żary. Dla jej mieszkańców na razie nic się nie zmienia. Gmina pod koniec ubiegłego roku w przetargu wyłoniła odbiorcę śmieci. Umowę podpisano na rok.

– Szczególnie po tym, gdy głośno o cenach za śmieci zrobiło się w Żarach, nasi mieszkańcy zaczęli dzwonić  i pytać, czy ich to też dotyczy. Wszystkich uspokajamy, że na razie tego nie odczują. U nas nadal obowiązują stawki 17 zł za osobę w rodzinie przy śmieciach segregowanych i 34 zł przy zmieszanych. Mieszkańcy nie muszą składać żadnych nowych deklaracji – mówi Edyta Ciecierska, kierownik referatu gospodarki nieruchomościami i środowiska Urzędu Gminy. – Na pewno do końca roku te stawki się nie zmienią. Jesteśmy dopiero na etapie przygotowań do kolejnego przetargu, będziemy go ogłaszać po 14 września. Nowe stawki za odbiór śmieci czy częstotliwość tej usługi radni dopiero będą ustalać po rozstrzygnięciu przetargu. Nowa umowa obowiązywać nas będzie od stycznia – dodaje

Większość gmin rozstrzygnęła przetargi wcześniej i nowe stawki wprowadziła nawet na początku roku.

– Początkowo wszystkie gminy miały czas na dostosowanie się do nowych przepisów do września. Przez epidemię koronawirusa ten czas wydłużono do końca roku i my z tej możliwości skorzystaliśmy – dodaje E. Ciecierska.

 Pilnować sąsiada

Odpowiedzialności za to, że sąsiad nie segreguje śmieci, boją się najbardziej mieszkańcy dużych osiedli.

-U nas wspólnota jest na jeden blok. Nigdy nie było pergoli i teraz też jej nie stawialiśmy. Mamy pojemniki, ale co z tego, skoro już nam śmieci podrzucają. Nawet niektórzy mieszkańcy otwarcie mówią, że oni segregować nie będą. To, jak to jest, ja mam pilnować sąsiada, żeby potem nie musieć płacić kary? Urząd Miasta powinien coś z tym zrobić, bo co to za prawo, które stosuje odpowiedzialność zbiorową – mówi pan Ryszard, mieszkaniec pojedynczego bloku przy ul. Szprotawskiej w Żaganiu. -My mamy zamykaną pergolę, ale co z tego, skąd mam wiedzieć czy w trakcie kontroli nie okaże się, że coś tam jest źle posegregowane? Mamy wszyscy z bloku w jednym czasie śmieci wyrzucać, żeby mieć pod kontrolą, czy coś jest posegregowane ? – dodaje Zenon Czerwiński, mieszkaniec osiedla przy Szprotawskiej. -Szczególnie osoby starsze boją się kar za złe segregowanie, bo 50 zł za osobę to dużo pieniędzy. U nas jest problem z własnością działki, pergoli nie można rozbudować. Kubły do segregowania stoją już pod pergolą. Sama widziałam, jak wieczorami, jak podjeżdżają ludzie samochodami i wyrzucają tu śmieci. Ja nie wiem, czy segreguję idealnie, ale się staram. Za kogoś kary nie chciałabym płacić – dodaje pani Eugenia, również mieszkanka ul. Szprotawskiej.

Trochę łatwiej jest zorganizować miejsce do wyrzucania śmieci w mniejszych wspólnotach.

-Postawiliśmy na zamykane pergole, żeby nie było właśnie sytuacji z podrzucaniem śmieci, nasi lokatorzy nie chcą płacić kar. To nie jest tak, że od stycznia wszyscy idealnie segregowali, czasami do tej pory dzwonią i pytają, co, gdzie powinni wyrzucić – mówi Beata Kępska, właścicielka biura „Alfa” Nieruchomości, która prowadzi wspólnoty także w Żaganiu. -O tym kiedy formalnie ruszą kontrole w mieście jeszcze nie wiemy. W miejscach gdzie mieszka kilka rodzin, najlepiej sprawdziłyby się worki przypisane np. numerem do konkretnego użytkownika i już po worku wiadomo byłoby, kto źle segreguje. Na razie jednak nikt takich rozwiązań nie organizuje – dodaje